Leestijd: 3 minuten
Een naafversnelling, is een versnellingssyteem dat verwerkt zit in de naaf van het achterwiel. Het systeem bestaat uit enkele tandwielen, die in de naaf zijn geplaatst en daardoor met elkaar worden verbonden door middel van een speciaal schakelmechanisme. Wanneer de gebruiker naar een andere versnelling wilt, klikt hij op de schakelhendel. Dit zorgt ervoor dat het mechanisme in de naaf, de tandwielen doet verplaatsen waardoor de ketting wordt geleid. Hierdoor wordt de snelheid van de pedalen en de rotatie van het achterwiel aangepast, waardoor de gebruiker lichter kan trappen als hij omhoog wilt, en juist zwaarder en harder kan trappen als hij bergafwaarts gaat. De grootste voordelen van een naafversnelling, is onder andere dat er geschakeld kan worden tijdens stilstand. Iets wat zeer prettig is voor het wegrijden bij een stoplicht. Ook is het een onderhoudsarm systeem. Een maandelijkse reiniging met een zachte borstel is meer dan voldoende. Dit is ook de reden, dat het een veelvoorkomend systeem is bij stadsfietsen. Zoals bij nieuwe fietsen zoals een Gazelle of VanMoof. Lees hier alles over VanMoof.
Wat is de naaf van een fiets?
De naaf is bij een fiets het centrale deel van het wiel, waarin de as is gemonteerd. De as ligt met allemaal kogellagers in de naaf, die dan weer met spaken verbonden is aan de velg. Hierdoor kan het gehele wiel vrij om zijn as draaien. Daarnaast zorgt de naaf ook voor de algehele stabiliteit van de fiets. Mocht de naaf namelijk niet goed verbonden zijn, dan is de verbinding met het wiel ook totaal weg, wat zal resulteren in een loskomend wiel. In totaal zijn er vijf verschillende soorten naven:
Standaard: Dit is de meest voorkomende naaf, die vooral wordt gebruikt bij traditionele fietsen. Dit bevat meerdere lagers en een as, maar het heeft geen ingebouwd versnellingssysteem.
Versnelling: De naafversnelling heeft – niet geheel verassend – een ingebouwd versnellingssyteem, waardoor de fietser kan kiezen op welke versnelling hij wilt fietsen. Hoe lager de versnelling, hoe minder wrijving waardoor je trappen heel licht zijn maar er daardoor ook weinig snelheid opgebouwd wordt.
Terugtraprem: Hierbij heeft de naaf een ingebouwde terugtraprem, een manier van remmen die typisch Nederlands is. Wanneer de fietser naar achteren trapt, wordt de rem geactiveerd op de achterwielen. Dit is vooral handig in platten, stedelijke gebieden.
Schrijfrem: Hierin zitten er schrijfremmen geïntrigeerd in de naaf, dit wordt vooral gebruikt door fietsers die vaak off-road rijden of die gaan fietsen op steile hellingen. Denk hierbij aan mountainbikes, trekking fietsen maar ook gravelbikes. Deze naaf heeft een krachtige rem die vrijwel direct voor stilstand zorgt.
Dynamo: Deze naaf heeft een ingebouwde dynamo. Dit zorgt ervoor dat de fiets wordt voorzien van stroom, voor bijvoorbeeld de verlichting. De naafdynamo draait mee tijdens het fietsen, waardoor en wrijving ontstaat wat dan weer zorgt voor stroom.
Wat is het verschil tussen een naafversnelling en derailleur?
Er zijn vier grote verschillen tussen een naafversnelling en een derailleur, te beginnen bij de locatie. Een naafversnelling bevindt zich intern in de naaf. Dit terwijl een derailleurversnelling zich extern aan de achterkant van het wiel bevindt. Doordat het zich extern bevindt, heeft het ook meer onderhoud nodig. Op het moment, dat je met slecht weer door het vuil rijdt zal de derailleur direct beschadigd raken, mocht je het niet direct doen schoonmaken. De tandwielen worden namelijk vrijwel direct vies. Daarover gesproken; bij een naafversnelling worden de tandwielen binnenin verschuift, waardoor er een andere verhouding ontstaat tussen de snelheid van pedalen en de rotatiesnelheid van de wielen. Dit terwijl bij een derailleurversnelling de ketting zichzelf juist over de tandwielen doet verplaatsen. Als je hier dus schakelt, dan wordt de locatie van de ketting veranderd naar een ander tandwiel. Hierdoor is het gebruiksgemak ook minder hoog. Zo kun je alleen schakelen bij beweging doordat de ketting moet draaien, om er beweging in te krijgen. Daarnaast zul je ook enigszins moeten oefenen in het schakelen, je kunt namelijk niet binnen enkele seconden van één naar drie gaan.
